تعیین مناسب ترین مقیاس مطالعه در برآورد کربن آلی و جرم مخصوص ظاهری خاک در اراضی شالیزاری

دقت اظهارنظر در مورد خصوصیات خاک در هر منطقه، به مقدار زیادی به تغییرات خاک و چگونگی قرار گرفتن آنها در گستره های مکانی در منطقه نمونه برداری شده بستگی دارد. بنابراین، پردازش و تجزیه و تحلیل این گونه داده ها می بایستی با در نظر گرفتن موقعیت مکانی آنها نسبت به یکدیگر انجام گیرد زیرا  قابلیت تغییر خواص خاک برآمده از فرآیندهای متعددی است که هریک در مقیاس فضایی و زمانی متفاوتی عمل می نمایند. در تحقیق حاضر اثر مقیاس مطالعه در برآورد مقدار کربن آلی و جرم مخصوص ظاهری در اراضی شالیزاری بررسی گردید. سه مقیاس متفاوت در محدوده ی 180 هکتاری اراضی شالیزاری مؤسسه تحقیقات برنج کشور در نظر گرفته شد. مقیاس اول شامل 172 نمونه از شبکه­ای با ابعاد 50×200 متر ، مقیاس دوم شامل 357 نمونه از شبکه­ای با ابعاد 50×100 متر و مقیاس سوم شامل 72 نمونه از شبکه­ای با ابعاد 4×3 متر بود. نتایج نشان داد که بیشترین ضریب تغییرات مربوط به کربن آلی در مقیاس دوم و کمترین مقدار مربوط به جرم مخصوص ظاهری در مقیاس سوم بود. تغییرنمای مدل برازش شده برای کربن آلی در هر سه مقیاس کروی بود که نشان ازمتأثر بودن آن از یک عامل اصلی (غرقاب بودن خاک) می باشد. این در حالی است که مدل ­تغییرنماهای برازش شده برای جرم مخصوص ظاهری در مقیاس اول و دوم خطی و در مقیاس سوم کروی بود. بهترین مقیاس مطالعه (بر پایه تلاقی منحنی واریانس داخلی و بیرونی) برای کربن آلی، مقیاس اول با فواصل نمونه برداری 200 متر و برای جرم مخصوص ظاهری مقیاس دوم با فواصل نمونه برداری 100 متر بود.